| บทคัดย่อ |
การศึกษาความหลากชนิดของเห็ดและแนวทางในการนำไปใช้ประโยชน์ของเห็ดในป่าชุมชนพัฒนวรพงษ์ ตำบลริมสีม่วง อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ข้อ คือ 1) ศึกษาความหลากชนิดของเห็ดที่กินได้และกินไม่ได้ 2) ศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่นในการใช้ประโยชน์จากเห็ดป่า และ 3) การส่งเสริมการอนุรักษ์และการขยายพันธ์เห็ดป่า
จากการสำรวจความหลากชนิดของเห็ดในช่วง ระหว่างเดือนพฤษภาคม ถึงเดือนกันยายน พ.ศ.2555 โดยนำตัวอย่างเห็ดที่เก็บได้มาศึกษาลักษณะทางสัณฐานวิทยา เพื่อจำแนกชนิดของเห็ดถึงระดับจีนัสมาเปรียบเทียบกับคำบรรยายและรูปภาพจากคู่มือการจำแนกเห็ด พบว่าเห็ดที่พบทั้งหมดมี 44 ชนิด 15 วงศ์
6 อันดับ สามารถจำแนกได้ 2 Phylum ได้แก่ Phylum Basidiomycota และ Phylum Ascomycota และจากการศึกษาทางอนุกรมวิธานสามารถจำแนกชนิดลักษณะทางสัณฐานวิทยาได้เป็น 6 กลุ่มเห็ดมีครีบ (Gilled fungi) จำนวน 23 ชนิด กลุ่มเห็ดผึ้ง (Boletus fungi) จำนวน 3 ชนิด กลุ่มเห็ดที่มีลักษณะเป็นก้อนกลม (Puffballs fungi) จำนวน 2อ ชนิด กลุ่มเห็ดหิ้ง (Polypores fungi) จำนวน 8 ชนิด กลุ่มเห็ดปะการัง (Coral fungi) จำนวน 3 ชนิด และกลุ่มเห็ดแตร (Cantharelles fungi) จำนวน 2 ชนิด เห็ดที่สามารถนำมาบริโภคได้พบมากที่สุดอยู่ในวงศ์ Russulaceae รองลงมาวงศ์ Pluteaceae สำหรับเห็ดที่ไม่สามารถบริโภคได้หรือเห็ดพิษพบมากที่สุดในวงศ์ Polyporaceae
นอกจากนี้การศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่นและแนวทางในการใช้ประโยชน์ของคนในชุมชนพบว่ามีองค์ความรู้เกี่ยวกับภูมิปัญญาที่มีความสัมพันธ์ระหว่างเห็ดกับวิถีชุมชนหลายด้าน และคนในชุมชนส่วนใหญ่มีเก็บเห็ดเพื่อการบริโภค โดยได้รับการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นให้ รู้จักแหล่งเห็ดธรรมชาติ รู้จักลักษณะของเห็ด วีการเก็บเห็ดป่า วิธีการจำแนกชนิดของเห็ดป่า การเลือกเห็ดกินได้และกินไม่ได้ ด้านความเชื่อในการเก็บเห็ดป่ารวมถึงแนวทางในการใช้ประโยชน์ของเห็ดป่าในด้านต่างๆ โดยอาศัยวิธีการสังเกต ประสบการณ์ความคุ้นเคย การติดตามผู้ใหญ่ออกไปเก็บเห็ดและการสอบถามจากผู้เฒ่าผู้แก่ ซึ่งองค์ความรู้ที่ได้จากภูมิปัญญาท้องถิ่นสามารถถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นในการใช้ประโยชน์และการเก็บเห็ดป่าได้ เห็ดมีความสัมพันธ์ด้านเศรษฐกิจของชุมชนที่ทำให้ชุมชนมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ทำให้คนในชุมชนมีอาชีพ รู้จักพึ่งตนเอง และพึ่งพาธรรมชาติของชุมชนส่งผลให้คนในชุมชน ตระหนึกถึงการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ ฟื้นฟูระบบนิเวศให้มีทรัพยากรธรรมชาติที่มีความหลากหลายให้ดำรงอยู่คู่กับชุมชนอย่างยั่งยืน
The Study on the diversity of macro-fungi and usefulness of wild macro-fungi at Phattanaworaphong community forest Rhimsrimuang tombol Khaokho district and Mueang district, Phetchabun Province. The objectives of this research were to 1) study diversity of edible mushroom and inedible mushroom 2) study local knowledge to usefulness macrofungi and 3) supportation to conservative and propagation of wild macro-fungi.
A survey on the diversity of macro-fungi was conducted during May – July 2013. The macro-fungi were found and collected for study morphology and identified by their scientific names at the generic level. This was achieved comparing species with descriptions and photograph in the references and keys. In this, 44 species 15 families 6 order to identifly 2 Phylum to be Phylum Basidiomycota and Phylum Ascomycota. The study of taxonomy whereas 6 type such as gilled fungi 23 specimens , boletus fungi 3 specimens , puffballs fungi 2 specimens polypores fungi 8 specimens Coral fungi 3 specimens and Cantharelles fungi 2 specimens . The most found edible mushroom was Russulaceae , the second most was Pluteaceae and the most found inedible mushroom or poisonous mushroom was Polyporaceae.
In addition to study local knowledge and utilization guidelines. It was found local knowledge relationship between mushroom and the way of living several aspects and the most villagers picked mushroom for food. The local knowledge was transferred to get to know natural source of mushroom , identification type of mushroom method , edible and inedible mushroom , on belief and utilization guidelines by observation , experience , and familiarity. The local knowledge was inherited from ancestor to young generation on utilization and wild mushroom collecting. There was also a relationship between mushroom and community economy it could increase community livelihood. There was some occupations from mushroom and picked up for sell. This made community self – reliance and to created their realizable regarding the conservation and ecosystem rehabilitation which more biodiversity of resource to become sustain.
|
|---|
| คำสำคัญ |
ความหลากชนิดของเห็ด,เห็ดป่า,การนำมาใช้ประโยชน์,ป่าชุมชนพัฒนวรพงษ์,Diversity of macro – fungi,wild mushroom,usefulness,Phattanaworaphong community,Phetchabun provice
|
|---|
