| บทคัดย่อ |
จุดประสงค์ของโครงการวิจัย เพื่อประเมินผลด้านนิเวศวิทยา ประเมินคุณค่าทางเศรษฐกิจของทรัพยากร ประเมินปัจจัยที่ส่งผลต่อการระบาดของสิ่งมีชีวิตต่างถิ่นที่รุกราน วางแผนการจัดการของลุ่มน้ำป่าสักตอนบนที่เหมาะสมกับชุมชน ส่งเสริมคนรุ่นใหม่ให้ตระหนักถึงความสำคัญของระบบนิเวศแหล่งน้ำ และเผยแพร่องค์ความรู้การอนุรักษ์ทรัพยากรลุ่มน้ำป่าสัก
โดนจะทำการตรวจวัดคุณภาพน้ำทางกายภาพ ได้แก่ ความเป็นกรดด่าง ความขุ่น ปริมาณออกซิเจนที่ละลายในน้ำ และวัดคุณภาพน้ำทางชีวภาพ ได้แก่ ปริมาณแบคทีเรียกลุ่มโคลิฟอร์มทั้งหมดและแบคทีเรียกลุ่มฟีคอลโคลิฟอร์ม โดยจะเก็บตัวอย่างน้ำทั้งในช่วงฤดูแล้งและฤดูฝน มรการสำรวจชนิดต่างถิ่นโดยใช้เทคนิคการสำรวจแบบเร่งด่วน แล้วเปรียบเทียบข้อมูลกับฐานข้อมูลของสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พร้อมทั้งมีการสัมภาษณ์ประชากรกลุ่มเป้าหมายในหมู่บ้านซำเรียง ตำบลน้ำร้อน จังหวัดเพชรบูรณ์ เพื่อประเมินผลตอบแทนทางเศรษฐศาสตร์จากทรัพยากรปลาและสภาพสังคมและเศรษฐกิจ ในการประเมินศักยภาพเยาวชนและสถานศึกษาใช้เทคนิคการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม จากนั้นจะพัฒนาคู่มือการวิเคราะห์คุณภาพน้ำอย่างง่าย แล้วนำไปใช้ในการจัดกิจกรรม ผลการวิจัยพบว่า คุณภาพน้ำทางกายภาพทั้งในฤดูแล้งและฤดูฝน และคุณภาพน้ำทางชีวภาพในช่วงฤดูฝนอยู่ในเกณฑ์ปกติปกติ ค่าดัชนีที่วัดได้มีค่าอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำสำหรับแหล่งน้ำผิวดิน ในขณะที่คุณภาพน้ำทางชีวภาพในช่วงฤดูฝนบริเวณตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์นั้นคุณภาพน้ำจะมีคุณภาพน้ำต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน ซึ่งเป็นผลมาจากการชะล้างของเสียจากชุมชนเมือง ผลการสำรวจชนิดพันธุ์ต่างถิ่นพบมากที่สุดในพื้นที่บ้านซำเรียง พบว่ามีพืชต่างถิ่นรุกรานทั้งหมด 10 ชนิด 6 วงศ์ กลุ่มที่มีการระบาดรุนแรงมาก 4 ชนิด ได้แก่ กระถินยักษ์ (Leucaena leucocephala (Lam.) de Wit) ไมยราบยักษ์ (Mimosa pigra L.) สาบเสือ (Chromolaena odoratum L. P.M.King & H.Rob.) และ ไมยราบเลื้อย (Mimosa diplotricha C. Wright ex Saualle) การประเมินผลตอบแทนทางเศรษฐศาสตร์จากทรัพยากรปลา พบว่าประชาชนในบ้านซำเรียงมีผลตอบแทนเฉลี่ยประมาณ 2,516-9,000 บาทต่อครัวเรือนจาการจับปลาในแม่น้ำป่าสัก จัดได้ว่าเป็นรายได้เสริมอีกทางหนึ่งของประชาชนในพื้นที่ การประเมินศักยภาพเยาวชนและสถานศึกษาในการสร้างเป็นเครือข่ายการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำนั้นพบว่าสถานศึกษาและนักเรียนมีจุดแข็งและโอกาสในการจัดสร้างเครือข่ายในการอนุรักษ์ คือ บทบาทและหน้าที่ของผู้นำสถานศึกษา และความพร้อมในการดำเนินกิจกรรม ส่วนประเด็นที่เป็นจุดอ่อนและอุปสรรค คือ การมีส่วนร่วมของชุมชน งบประมาณและอุปกรณ์ จำนวนนักเรียน และองค์ความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์
จากผลการวิจัยทั้งหมดจึงมีการวางแผนการจัดการที่เหมาะสมต่อชุมชน แบ่งเป็นแผนการระยะสั้นที่เร่งด่วนต่อการดำเนินการ ได้แก่ แผนการส่งเสริมการอนุรักษ์ฟื้นฟูแม่น้ำป่าสัก แผนงานเสริมสร้างการเรียนรู้ ปลูกฝัง และสร้างความตระหนักในคุณค่าของทรัพยากรน้ำ ส่วนแผนการดำเนินงานในระยะยาวประกอบด้วยแผนการอนุรักษ์แม่น้ำป่าสักอย่างยั่งยืน และแผนการจัดหางบประมาณเพื่อจัดกิจกรรมอนุรักษ์ เมื่อมีการดำเนินกิจกรรมที่ประกอบไปด้วยการส่งเสริม ปลูกฝั่งค่านิยมการรัก หวงแหน การเรียนรู้การตรวจวัดคุณภาพน้ำอย่างง่าย และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรในท้องถิ่นนั้นผลการประเมินความพึงพอใจ ความรู้ความเข้าใจ และการนั้นไปใช้ประโยชน์ของผุ้เข้าร่วมการอบรมโครงการในภาพรวมอยู่ในภาพรวมอยู่ในระดีบดี
คำสำคัญ: การบูรณาการองค์ความรู้, นิเวศวิทยา , สังคมและเศรษฐกิจ , การจัดการลุ่มน้ำป่าสักตอนบน
The objectives of this study were to promote to ecosystem applied for approach to a water quality management for youth, develop the knowledge about structure and function of ecosystem, and increase a performance for new generation network to conserving Pasak river. Water quality measurement was monitored physical factors i.e. pH value, turbidity value, dissolved oxygen (DO) and a biological factors i.e. total coliform bacteria and fecal coliform bacteria counts. Water sampling was collected in both dry and rainy seasons. The surveying status of alien species was using a rapid assessment. Then the data was compared with the Office of Natural Resource and Environmental Policies and Planning database. Interviewing people in Samriang village was assessed for socioeconomic information and fish yield evaluation. The methodology for youth ability assessment was non-participated observation. Then the water quality measurement guideline was produced and used for conservation activities.
The results indicated that pH value, DO, turbidity value and biological factors in dry season were lower than the standard criteria. But the biological factors in rainy season at Muang sub-district were higher than the standard criteria. These results cause of erosion waste dumping from urban area. The study results revealed that alien species which were found the highest number, were at Ban Sam Riang. There were found ten species, six families. After theirs classified to level of spread out, they composed with four species: Leucaena leucocephala (Lam.) de Wit, Chromolaena odoratum L. P.M.King & H.Rob., Mimosa pigra L. and Mimosa diplotricha C. Wright ex Sauvalle. The evaluation of economic fish yield in Pasak basin revealed that fisherman earning around 2,516-9,000 baht. Therefore, it was one of extra income for local people. The SWAT analysis of school and student performances on conservation networking showed that the strengths and opportunities factors were the role and function of the head of educational institute, and the preparedness to create an activities. Meanwhile the weaknesses and threats were participation of community, budget, numbers of student and knowledge of conservation.
For all these results, suitable management plan for this community was developed. This plan composed with short term plan such as encourage a restoration and conservation activities, strengthen the knowledge and encourage awareness about water resources. The other one was a long term plan such as promotion a sustainable conservation idea and providing a budget for activities to conserved natural resources. After the activities about training, core value, basic water quality measurement and the usefulness from natural resources were conducted. The satisfactory assessment, understanding and the usefulness in conservation networking of student showed a good and satisfied level.
Keywords: knowledge Integrated, ecology, socio-economic, management upper Pasak basin
|
|---|
| คำสำคัญ |
การบูรณาการองค์ความรู้,นิเวศวิทยา,สังคมและเศรษฐกิจ,การจัดการลุ่มน้ำป่าสักตอนบน,knowledge Integrated,ecology,socio-economic,management upper Pasak basin
|
|---|
