| บทคัดย่อ |
การเพาะเห็ดในประเทศไทยส่วนใหญ่ใช้ขี้เลื่อยไม้ยางพาราเป็นวัสดุเพาะในถุงพลาสติก โดยมีปริมาณการผลิตเห็ดต่อปีประมาณ 120,000 ตัน อย่างไรก็ตาม วิธีนี้ส่งผลให้เกิดขยะจากวัสดุเพาะที่ใช้แล้ว (Spent Mushroom Substrate: SMS) ในปริมาณมาก ซึ่งมักถูกทิ้งหรือใช้เป็นปุ๋ยอินทรีย์เพียงเล็กน้อย ทาให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อม การศึกษานี้มุ่งประเมินศักยภาพของ SMS จากเห็ดนางฟ้า (Pleurotus ostreatus) ในการใช้เป็นวัสดุเพาะทางเลือกสาหรับการเพาะเห็ดโคนน้อย (Coprinopsis radiata) ภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน สูตรวัสดุเพาะ 5 สูตรที่มีสัดส่วนขี้เลื่อยไม้ยางพารา (SD) และ SMS แตกต่างกัน (100:0, 75:25, 50:50, 25:75 และ 0:100) ถูกทดสอบโดยใช้การออกแบบทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ (Completely Randomized Design: CRD) ผลการทดลองพบว่าไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติในจานวนดอกเห็ด ความยาวก้าน และประสิทธิภาพทางชีวภาพของเห็ดในแต่ละสูตร อย่างไรก็ตาม สูตรที่มีสัดส่วน SD และ SMS สมดุลกัน (SD75%:SMS25% และ SD50%:SMS50%) ให้ผลผลิตสดสูงสุดในช่วง 1–10 วันแรกของการเพาะปลูก โดยมีผลผลิต 72.05 กรัม และ 72.16 กรัม ตามลาดับ ในขณะที่สูตร SD100%:SMS0% ให้ดอกเห็ดที่มีขนาดหมวกใหญ่ที่สุดที่ 1.31 ซม.
ผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่า SMS มีบทบาทสาคัญในการลดต้นทุนการผลิต ลดปริมาณของเสีย และสนับสนุนการเกษตรอย่างยั่งยืน นอกจากนี้ ควรมีการวิจัยเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้ SMS ในสภาวะแวดล้อมที่หลากหลาย และสาหรับเห็ดสายพันธุ์อื่น ๆ เพื่อเพิ่มศักยภาพในการพาณิชย์ของ SMS ในอุตสาหกรรมเพาะเห็ด การศึกษานี้เน้นย้าถึงการมีส่วนร่วมของ SMS ต่อเป้าหมายเศรษฐกิจหมุนเวียน โดยการเปลี่ยนขยะทางการเกษตรให้กลายเป็นทรัพยากรที่มีคุณค่า
Mushroom cultivation in Thailand primarily uses rubber tree sawdust as a substrate in plastic bags, resulting in an annual production of approximately 120,000 tons. However, this method generates significant amounts of spent mushroom substrate (SMS), which is often discarded or minimally repurposed as fertilizer, contributing to environmental issues. This study evaluates the potential of SMS, derived from Pleurotus ostreatus, as an alternative substrate for cultivating Inky Cap mushroom (Coprinopsis radiata) within a circular economy framework. Five substrate formulas with varying proportions of rubber tree sawdust (SD) and SMS (100:0, 75:25, 50:50, 25:75, and 0:100) were tested using a Completely Randomized Design (CRD). The results showed no statistically significant differences in the number of mushrooms, stem length, or biological efficiency across treatments. However, treatments with balanced ratios of SD and SMS (SD75%:SMS25% and SD50%:SMS50%) produced the highest fresh weight yields during the initial 1–10 days of cultivation, with yields of 72.05 g and 72.16 g, respectively. The SD100%:SMS0% treatment produced the largest cap width at 1.31 cm. The findings underscore SMS's role in reducing production costs, minimizing waste, and supporting sustainable agriculture.
Future research should explore SMS utilization under diverse environmental conditions and for other mushroom species to enhance its commercial viability in mushroom production. This study highlights SMS’s contribution to circular economy goals by transforming agricultural waste into a valuable resource
|
|---|
| คำสำคัญ |
เศรษฐกิจหมุนเวียน,เห็ดโคนน้อย (Coprinopsis radiata),การรีไซเคิลสารอาหาร,ก้อนเพาะเชื้อเห็ดเก่า (SMS),Circular Economy,Inky Cap Mushroom (Coprinopsis radiata),Nutrient Recycling,Spent Mushroom Substrate (SMS).
|
|---|
