| บทคัดย่อ |
การวิจัยครั้งนี้มี วัตถุประสงค์1) เพื่อรวบรวมและส ารวจศึกษาเศรษฐกิจ สังคม วฒั นธรรมและภมู ปิญั ญาทอ้งถนิ่ 2 ) ศึกษาสัณฐานวิทยาของข้าวพื้นเมือง 3 ) สร้างฐานข้อมูล เกี่ยวกับข้าวพื้นเมืองเพชรบูรณ์ และ4)ศึกษาการเพิ่มผลผลิตข้าวพื้นเมือง และการเพิ่มมูลค่า ข้าวพื้นเมือง มีการด าเนินการวิจัยใน 4 ขั้นตอนคือ1)รวบรวมค้นหาข้าวพื้นเมืองโดย การ สอบถาม การสัมภาษณ์ และถามการสนทนากลุ่ม 2) ส ารวจศึกษาและสังเคราะห์ข้อมูล เศรษฐกจิ สงัคม วฒั นธรรมและภมู ปิญั ญาทอ้งถนิ่ เกย่ีวกบั ขา้ว 3) สร้างฐานข้อมูลเกี่ยวกับข้าว 4)เพิ่มผลผลิตข้าวพื้นเมือง และการเพิ่มมูลค่าข้าวพื้นเมือง ผลการวิจัยพบว่าข้าวพื้นเมือง เพชรบูรณ์มี 116 พันธุ์ ในอดีตคนเพชรบูรณ์มีการปลูกข้าวหลายพันธุ์เพื่อไว้บริโภคประจ าวัน ท าขนมในการไหว้ผี และในประเพณีต่างๆทางพุทธศาสนา แต่ปจัจบุ นัมขีา้วพน้ืเมอืงในอ าเภอ เมือง 11 พันธุ์ซง่ึเป็นขา้วทป่ีลกู ไดใ้นนาน้ าลกึรมิแมน่ ้ าปา่ สกั อ าเภอน ้าหนาวปลูกข้าว 51 พันธุ์ ข้าวพญาลืมแกงเป็นข้าวที่ปลูกไว้ท าข้าวหลามในประเพณี ข้าวในอ าเภอเขาค้อส่วนใหญ่เป็น ข้าวของชนเผ่าม้ง เมื่อน าเมล็ดพันธุ์ไปปลูกจะงอกเพียง 28 พันธุ์เท่านั้นจากทั้งหมด 50 พันธุ์ ซึ่งมีความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ได้ ข้าวจะใช้ท าข้าวใหม่ม้ง และจั๋วในประเพณีปีใหม่ม้ง ข้าวทั้ง 116 พันธุ์ได้ศึกษาสัณฐานวิทยาโดยน ามาปลูกในแปลงทดลอง ระหว่างเดือนมิถุนายน ถึงเดือนธันวาคม พ.ศ.2558 บันทึกลักษณะประจ าพันธุ์ตามสถาบันวิจัยข้าว กรมวิชาการ เกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พบว่าข้าวส่วนใหญ่เป็นข้าวไร่ เป็นข้าวเหนียว เกือบทุก พันธุ์มีแผ่นใบและกาบใบสีเขียว ในระยะกล้าข้าวเหลืองน้อย เทพี เกษตรรวงยาว ร่องขนุนเป็น ข้าวที่โตเร็งที่สุด สีของหูใบส่วนใหญ่สีขาว ข้าวส่วนใหญ่ทรงกอตั้ง จ านวนวันตกกล้าถึงออก ดอกส่วนใหญ่ 90-105วัน น ้าหนัก 100 เมล็ดข้าวเปลือกของข้าวเหนียวขาวงาช้างหนักมาก ที่สุด 4.36±0.04 กรัม ข้าวเขี้ยวงูเบาที่สุด1.62 ±0.06 กรัม รูปร่างข้าวกล้องส่วนใหญ่ค่อนข้าง ป้อม การเพิ่มผลผลิตและการเพิ่มมูลค่าข้าวพื้นเมืองท าโดยส่งเสริมให้ปลูกข้าวอินทรีย์แล้วแปร รูปเป็นข้าวสารและข้าวกล้องจ าหน่าย จากการวิจัยในครั้งนี้ยังมีข้าวพื้นเมืองที่ เกษตรกรบาง คนยังปลูกไว้บริโภคเพราะเป็นข้าวที่เหมาะสมกับสภาพภูมิอากาศและภูมิประเทศของแต่ละท้องถิ่น มีลักษณะพิเศษและมีรสอร่อย ควร มีการส่งเสริมให้มีการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ข้าว พื้นเมืองเพชรบูรณ์ หากไม่ได้รับการเรียนรู้ และอนุรักษ์ไว้อาจสูญไปจากท้องถิ่นได้
This Phetchabun traditional rice research had objectives: 1) surveying and collecting 2) studying on their economic, social, cultural and traditional knowledge 3) studying on their morphology 4) creating knowledge database and 5) studying on increasing their productivity, and adding their value. The process of this research were 4 steps as : 1) survey and collect by query, interview, and focus group 2) survey, study and synthesis data about economic, social, culture, and traditional knowledge 3) create rice knowledge database and 4) increase their productivity, and add their value. The results showed that there were 116 traditional rice varieties. In the past, Phetchabun farmers had planted traditional rice in daily consumption and cooking dessert for oblation and Buddhist traditions. There were 11 varieties in Muang Phetchabun District, which was planted in deep water a long the Pasak river. They were planted 51 varieties in Nam nao District and villagers used Paya-luem-kaeng to cook bamboo rice in local traditions. In Khao Kho District, they were planted 50 varieties and only 28 varieties that can germinate in experimental plots resulting in the risk of extinction. Rice were used in Hmong New Year Festival for making new rice and cooking dessert called Chua. The researcher planted 116 varieties in experimental plots to study the morphology from June to December 2015 and recorded according to the Rice Research Institute, Department of Agriculture, Ministry of Agriculture and Cooperatives. The result showed that most rice were upland rice and glutinous rice. Their lamina and leaf sheath were green. The fastest growth rice seedling were Leung-noi, The-pee, Kaset-raung-yaw, and Rong-Khanun. Their stipule were white and clump of rice were straight. The period of seedling field to flowering were 90 to 105 days. One hundred paddy seed were weighed. It was found that Khaw-nga-chang was most weight of 4.36±0.04 g while Khiew-ngu was minimal weight of 1.62±0.06 g. The most of brown rice grain was rather round. Increasing their productivity and adding their value were supported by promotion of organic rice cultivation and privatization into milled rice and brown rice. From this research, some traditional rice were planted for consumption because these rice were appropriate to the climate and terrain and they were a unique and tasty. To maintain Phetchabun traditional rice varieties should conservation, utilization, and dissemination of their knowledge.
|
|---|
