--

2558

โครงการวิจัยเดี่ยว

พัฒนาชุมชนและท้องถิ่น

การอนุรักษ์และสืบทอดประวัติศาสตร์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นแบบมีส่วนร่วมของคนในตำบลดงมูลเหล็ก อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์

The results of teaching and learning of Bachelor of Science Program. According Qualifications Framework TQF of undergraduates. Faculty Of Science and Technology Phechabun Rajabhat University.

1. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.แขก บุญมาทัน (หัวหน้าโครงการ)

คณะครุศาสตร์

การวิจัยเรื่อง การอนุรักษ์และสืบทอดประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นแบบมีส่วนร่วมของคนในตำบลดงมูลเหล็ก  อำเภอเมือง  จังหวัดเพชรบูรณ์ เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมมีวัตถุประสงค์ของการวิจัยเพื่อศึกษาประวัติศาสตร์  ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นของตำบลดงมูลเหล็กตามความคิดเห็นของคนในท้องถิ่นและเพื่อสืบทอดประวัติศาสตร์  ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นของตำบลดงมูลเหล็กตามความคิดเห็นของคนในท้องถิ่น ผู้ให้ข้อมูล ประกอบด้วย นายกองค์การบริหารส่วนตำบลดงมูลเหล็ก ผู้ใหญ่บ้าน กำนัน ผู้รู้  ปราชญ์ชาวบ้าน  ชาวบ้าน  พระ  คณะครู  ผู้อำนวยการสถานศึกษาในตำบลดงมูลเหล็ก แหล่งข้อมูล  เป็นสถานที่ที่สำคัญ  เช่น  แหล่งท่องเที่ยว โบราณสถาน  โบราณวัตถุ  รูปเก่า เอกสาร  หนังสือ ตำรา  ศาล สถานที่ต่างๆ ทั้งในตำบลดงมูลเหล็ก และที่เกี่ยวข้อง เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล  ประกอบด้วย กระดาษคลิปชาร์ต/ปากกา  ประเด็นการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อสืบค้นประวัติศาสตร์  ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่น  แบบบันทึกกิจกรรมภาพเก่าเล่าเรื่อง แบบสัมภาษณ์ ข้อมูลในรอบ 12 เดือน ตํานาน นิทาน เพลงพื้นบ้าน  การละเล่น โบราณสถานและโบราณวัตถุ ประเพณี  พิธีกรรม  ความเชื่อ ภูมิปัญญาท้องถิ่น  ด้านน้ำ  อาหาร  วิธีการทำมาหากิน /อาชีพ วัฒนธรรมท้องถิ่น  เครื่องมีที่สร้างขึ้นมีความตรงเชิงเนื้อหา โดยใช้การวิเคราะห์ ค่า IOC ซึ่งมีค่า เท่ากับ 1.00 และมีข้อแนะนำให้เพิ่มรายละเอียดในการจัดเก็บ เช่น เพิ่มเรื่องนามบ้านนามเมือง  บุคคลสำคัญ  เป็นต้น ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูล  โดยใช้การเก็บข้อมูลสอบทาน 3 เส้า ดังนี้ ขอความร่วมมือและความอนุเคราะห์ในการเก็บรวบรวมข้อมูลกับนายกองค์การบริหารส่วนตำบลดงมูลเหล็ก จัดประชุมชี้แจงผู้ช่วยผู้วิจัยในการเก็บรวบรวมข้อมูล เข้าร่วมกิจกรรมทำบุญที่วัดเพื่อแนะนำตนเองและขอความอนุเคราะห์เก็บรวบรวมข้อมูลให้ชาวบ้านตำบลดงมูลเหล็กทราบ จัดประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อสืบค้นข้อมูลจากผู้รู้ ผู้เฒ่า ผู้แก่ในหมู่บ้าน เพื่อสืบค้นข้อมูลรอบแรกและทำความรู้จักกับชุมชน ผู้วิจัยและผู้ช่วยผู้วิจัยเก็บข้อมูลในหมู่บ้านทุกด้าน และสอบทานข้อมูลซึ่งกันและกัน  โดยสอบทานทั้ง ผู้เก็บรวบรวมข้อมูล  ผู้ให้ข้อมูล  เวลา  และเอกสาร จัดประชุมผู้ช่วยเก็บข้อมูลเพื่อสรุปข้อมูล และการเก็บข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อความสมบูรณ์ของข้อมูล ผู้วิจัยเขียนองค์ความรู้ที่ได้รับจากการเก็บรวบรวมข้อมูล จัดประชุมนำเสนอข้อมูลและยืนยันข้อมูลจากชุมชน จึงทำการสรุปข้อมูลสรุปข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เนื้อหา สังเคราะห์และสรุปเนื้อหาส่วน ภาพเก่านำมาวิเคราะห์เป็นกลุ่มเรื่อง หรือประเด็นที่เกี่ยวข้อง
 
สรุปผลการวิจัย 
ผลการศึกษาประวัติศาสตร์  ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นของตำบลดงมูลเหล็กตามความคิดเห็นของคนในท้องถิ่น มีข้อค้นพบ ดังนี้
ด้านภาพเก่า ประกอบด้วย ภาพเก่าที่เกี่ยวกับเรื่องราว จำนวน 4 กลุ่มคือ
1. ภาพเก่าเล่าเรื่อง : วิถีชนคนดง
2. ภาพเก่าเล่าเรื่อง : การแต่งงานคนดง
3. ภาพเก่าเล่าเรื่อง : งานบวชคนดง
4. ภาพเก่าเล่าเรื่อง : งานศพคนดง

ด้านประวัติศาสตร์  ประกอบด้วย 
1. ประวัติตำบลดงมูลเหล็ก 
2. ประวัติหมู่บ้าน
3. ประวัติวัดราษฏร์บูรณะ 
4. วัดสว่างอารมณ์ 
5. ประวัติหลวงพ่อทั้ง   
6. ตำนานเรื่องพระนางผมหอม 
7. ตำนานเรื่อง  ตกแยกกุดสะกอย
8. ตำนานเจ้าพ่อหลุมประสาท
9. ประวัติ ห้วย  หนอง  คลอง  บึง  และสถานที่ต่างๆ

ภูมิปัญญา  ประกอบด้วย 
1. อาชีพ 
2. การบริหารจัดการน้ำ 
3. เครื่องมือทำมาหากิน  
4. บุคคลเด่น เป็นศรีศักดิ์ ภักดิ์คนดง

วัฒนธรรมท้องถิ่นของตำบลดงมูลเหล็ก  ประกอบด้วย
             1.  ประเพณี 12 เดือน : หลงดง 12 เดือน
             2. สืบเหง้าชาวดง
             3. ตำหรับอาหารชนคนดง : อาหารหลัก 11 หมู่
             4. ภาษาชนคนดง
             5. เป็น อยู่ คือ คนดง (วิธีกิน วิธีอยู่  วิธีแต่งกาย วิธีทำงาน  วิธีพักผ่อน วิธีแสดงอารมณ์ วิธีสื่อความ  วิธีจราจรและการขนส่ง )
จากนั้นนำข้อมูลที่ค้นพบมาสู่การจัดทำเอกสารเพื่อสืบทอดประวัติศาสตร์  ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นของตำบลดงมูลเหล็กตามความคิดเห็นของคนในท้องถิ่น
  
        ข้อเสนอแนะสำหรับการนำไปใช้
          1. ประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นของคนดงมูลเหล็กที่รวบรวมมาได้นั้นควรนำไปให้นักเรียนในโรงเรียนที่อยู่ในพื้นที่ตำบลดงมูลเหล็กได้ศึกษาเรียนรู้เนื่องจากเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับตัวของนักเรียนเอง
          2. ในการนำองค์ความรู้ด้านประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่น ไปใช้นั้นผู้ที่นำไปใช้ควรศึกษาข้อมูลและแหล่งข้อมูลมาเป็นอย่างดี ว่า ข้อมูลที่ได้นั้นมาจากที่ใด เพื่อจัดได้ไม่ก่อให้เกิดความขัดแย้งของข้อมูลที่นำเสนอ
          3. ข้อมูลที่ได้รับจากการวิจัยในครั้งนี้ส่วนใหญ่เป็นข้อมูลจากคนในชุมชนที่ยังมิได้อ้างอิงหรือตรวจสอบกับเอกสาร หลักฐานทางประวัติศาสตร์ ดังนั้นผู้ใช้ข้อมูลจึงควรระมัดระวังในการนำข้อมูลไปใช้และต้องแจ้งแหล่งข้อมูลทุกครั้ง
          4. ประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมเป็นเรื่องเฉพาะถิ่น ดังนั้นข้อมูลที่รวบรวมมาได้ควรระบุเวลาที่ศึกษาค้นคว้า และสามารถให้ผู้รู้สามารถเติมเต็มได้ตามสภาพจริง หากแต่มีการบันทึกการเปลี่ยนทุกครั้งเกี่ยวกับผู้ให้ข้อมูล
 
          ข้อเสนอแนะสำหรับการวิจัยครั้งต่อไป
          1. ควรดำเนินการวิจัยเรื่อง การพัฒนาการจัดการเรียนรู้โดยใช้แหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่น
          2. ควรดำเนินการวิจัย เรื่อง รูปแบบการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นของคนดงมูลเหล็ก
          3. ควรดำเนินการวิจัย เรื่อง รูปแบบการถ่ายทอดประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นของคนมูลเหล็ก
          4. ควรมีการวิจัยเกี่ยวกับการนำข้อมูลไปสู่การตรวจสอบจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์เพื่อให้ข้อมูลถูกต้องและตรงตามสภาพจริงมากยิ่งขึ้น
          5. ควรมีการวิจัยเพื่อนำข้อมูลด้านประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นไปสู่การพัฒนาเป็นหลักสูตรท้องถิ่น เพื่อให้นักเรียนได้มีโอกาสเรียนรู้มากยิ่งขึ้น
          6. ควรมีการนำข้อมูลด้านประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นมาสู่การนำเสนอในรูปแบบอื่นๆ ที่น่าสนใจ เช่น นำมาเขียนเป็นเรื่องราว นิทาน หรือแผ่นพับต่างๆ

การอนุรักษ์และสืบทอดประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นแบบมีส่วนร่วมของคนในตำบลดงมูลเหล็ก อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์,การอนุรักษ์,การสืบทอด,ประวัติศาสตร์,ภูมิปัญญาท้องถิ่น,ภูมิปัญญา,วัฒนธรรมท้องถิ่น,ตำบลดงมูลเหล็ก

--

ดาวน์โหลด เปิด : 264 ครั้ง:

787 ครั้ง